EN  |  FR

Efedra-producten worden verboden als levensmiddel

Zoals verwacht heeft de ministerraad op voorstel van Minister Hoogervorst van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) ingestemd met een wijziging van het Warenwetbesluit Kruidenpreparaten. De wijziging houdt in dat over drie jaar alle producten die efedra bevatten niet meer als levensmiddel zullen worden gezien, en dus niet meer vrijelijk verkocht mogen worden.

Wetswijziging

De beslissing tot wetswijziging is begin juli genomen, vlak voor het zomerreces. Indien de Raad van State geen onoverkomelijke problemen signaleert in de gehanteerde tekst, zal de wetswijziging binnenkort effectief worden. Het gevolg zal zijn dat alle producten die efedra bevatten nog drie jaar op de Nederlandse markt beschikbaar zullen zijn. Daarna kunnen ze alleen nog maar als geneesmiddel verkocht worden. In de meeste landen van de Europese Unie zijn efedraproducten al verboden als voedingssupplement.

Stacking

Producten met efedra, een dopinggeduide stof, worden meestal gebruikt als oppepper of als afslankproduct. Bekende producten waar efedra in zit zijn Stacker en Stack en allerlei varianten daarvan. Die namen zijn afkomstig van “stacking”, een Engelse term voor stapelen. In bepaalde kringen is stacking vooral bekend als methode om verschillende soorten anabole steroïden tegelijkertijd te gebruiken om zo een maximaal effect te bereiken. Maar de term heeft langzaam zijn weg gevonden naar het alledaagse woordgebruik en is uiteindelijk echt bekend geworden als merknaam voor afslankproducten, waar meerdere stoffen inzitten. Over het algemeen bevatten deze producten een combinatie van plantenextracten die efedra bevatten (zoals Ma Huang of citrus aurentium) en cafeïne (bijvoorbeeld in de vorm van guarana of kolanoten). Efedra is de natuurlijke variant van het medicijn efedrine, maar de effecten kunnen net zo sterk zijn. Cafeïne is algemeen bekend als belangrijkste ingrediënt van het meest gebruikte stimulerende middel ter wereld: koffie. Wat de meeste gebruikers niet weten, is dat deze combinatie een stevig effect kan hebben op verschillende lichaamsfuncties.

Wat doen efedra-producten?

Efedra bevattende producten zetten het lichaam in een hogere versnelling. De gebruiker voelt zich wakkerder en heeft meer energie. Soms is de versnelling wat al te hoog, waardoor de gebruiker trillende handen, zweetaanvallen, een opgejaagd gevoel en hartkloppingen krijgt en niet meer de slaap kan vatten. Cafeïne heeft deze effecten ook, hoewel in mindere mate.

Er zijn veel mensen na verloop van tijd gestopt met het gebruik vanwege de bijwerkingen. Hiernaast zijn er steeds meer aanwijzingen dat efedra-producten kunnen leiden tot ernstige gezondheidsklachten zoals beroertes, hartinfarcten en psychosen. Al in 2000 publiceerden Amerikaanse onderzoekers een overzicht van 43 medische complicaties die naar alle waarschijnlijkheid aan het gebruik van efedra-achtige producten waren toe te schrijven. En dit jaar berekende een andere onderzoeksgroep dat efedra-producten verantwoordelijk zijn voor 64% van alle medische klachten na supplementengebruik, terwijl deze producten slechts verantwoordelijk zijn voor 0,82% van alle verkoopcijfers. Conclusie van de onderzoekers: een onaanvaardbaar risico.

Er zijn ook onderzoekers die menen dat het wel meevalt met de gevaren. Zo is het risico op beroertes niet bewezen significant verhoogd en laat een onderzoek naar 83 personen die zes maanden lang een combinatiepreparaat van efedra en cafeïne innamen geen verhoogd risico op medische klachten zien. Bij dit laatste onderzoek mochten mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten echter niet meedoen, waardoor het niet reëel is om deze resultaten door te trekken naar de algemene bevolking.

It’s up to you

Stacker, Stack en andere efedra-bevattende producten kunnen helpen bij het afvallen, maar het is duidelijk dat ze stevige bijwerkingen kunnen hebben. Of iemand besluit zijn of haar heil te zoeken bij een dusdanig sterk middel, is een privé-beslissing. Maar de volgende uitspraak van de Amerikaanse Minister van Volksgezondheid geeft een duidelijke samenvatting van de gevaren: “Ik zou deze producten zelf nooit nemen en ik zou het niemand van mijn familie en vrienden durven aan te raden”.

Dossier: