EN  |  FR

Weerwerk tegen supplementen voor verhoogde weerstand

Intensief trainen heeft een tijdelijke verlaging van de weerstand of het immuunsysteem tot gevolg. Reden voor veel fabrikanten van sportvoedingssupplementen een aantal van hun producten met kracht onder de aandacht van de sporter te brengen. Die heeft echter vaak te weinig weerstand voor zwaar overdreven claims en beloften. Daarom hier enig weerwerk.

Immuunsysteem

Het immuunsysteem, ook wel weerstand- of afweersysteem genoemd, is het systeem dat het lichaam beschermt tegen binnengedrongen ziekteverwekkende organismen, virussen en lichaamsvreemde stoffen. Het afweersysteem is erop gericht deze zo snel mogelijk te herkennen en daarna aan te vallen. Het afweersysteem wordt vaak verdeeld in een niet-specifieke en een specifieke afweer, met ieder hun eigen ‘wapenarsenaal’. In het eerste geval worden alle vreemde binnendringers aangepakt en in het tweede geval bepaalde speciale binnendringers. Uiteraard is het van belang het immuunsysteem in ‘topconditie’ te houden. Het is precies die reden dat veel sporters hun toevlucht nemen tot allerlei sportvoedingssupplementen om hun weerstand te verhogen en/of de vermeende effecten van intensieve training, zoals een periodieke verlaging van de weerstand, te compenseren. Het is echter zeer de vraag of er supplementen zijn die enig positief effect hebben op het immuunsysteem, en zo ja, dan is het nog zeer de vraag of dat effect echt zoden aan de dijk zet. De wetenschappelijke literatuur over voedingssupplementen en verhoogde weerstand bij krachtsporters is bijzonder beperkt. De meeste claims komen van een aantal onderzoeken die gedaan zijn bij ouderen en ziekenhuispatiënten. Groepen, zo mogen we toch wel stellen, die je niet zomaar kunt vergelijken met getrainde en gezonde sporters.

De supplementen

Supplementen die vaak ‘warm’ worden aanbevolen voor een verhoogde weerstand zijn: arginine, vitamines A, E en C met hun antioxidante werking, het mineraal zink, wei-eiwit, DHEA, glutamine en HMB.
Arginine is een niet-essentieel aminozuur en een precursor in de opbouw van stikstofmonoxide, een molecuul die onder andere een belangrijke rol speelt in het immuunsysteem. Er zijn echter geen onderzoeken die hebben aangetoond dat een verhoogde consumptie van arginine een verhoogde opbouw van stikstofmonoxide geeft. Geen enkele reden dus om arginine te gebruiken als weerstandsverhogend supplement.
Voor de antioxidante werking van de vitamines A, E en C geldt hetzelfde, er is nauwelijks onderzoek dat een verhoogde inname van deze vitamines de weerstand bij gezonde en goed getrainde sporters verhoogt. Daar komt bij, dat de natuurlijke antioxidantsystemen van de getrainde sporter hoger liggen dan die van ongetrainde mensen.
Zink is een mineraal dat heel vaak wordt aanbevolen als weerstandsverhogend supplement, onder andere om verkoudheid te voorkomen. Er is enig onderzoek waaruit zou blijken dat het gebruik van zink de verkoudheid korter zou kunnen laten duren. De resultaten zijn echter niet eenduidig. Er is zelfs onderzoek dat waarschuwt voor langdurige hoge inname van zink omdat dit een onderdrukking van het immuunsysteem zou veroorzaken!
Wei-eiwit is een ander supplement waarover de loftrompet wordt gestoken. Bepaalde eiwitten in wei-eiwit, zoals lactoferrines, immunoglobulines en het bovine serum albumine zouden een weerstandsverhogend effect hebben. Wetenschappelijk bewijs hierover ontbreekt echter en aangezien wei-eiwit behoorlijk duur is, zijn een paar glazen melk en een extra eitje een prima en goedkoop alternatief.
DHEA is een pro-hormoon dat in de bijnierschors wordt aangemaakt. Chemisch gezien is DHEA twee stappen verwijderd van het lichaamseigen hormoon testosteron. DHEA wordt daarom door bodybuilders wel gebruikt in de hoop op een hogere aanmaak van testosteron, en het middel heeft vanwege zijn belangrijke rol in het immuunsysteem op grote belangstelling mogen rekenen bij Aids-patiënten. DHEA werkt alleen testosteronverhogend wanneer de eigen productie erg laag is en over de positieve weerstandsverhogende effecten van DHEA bij zware training bestaat nauwelijks deugdelijk onderzoek.
Tot slot dan glutamine en HMB. Glutamine is het meest voorkomende aminozuur in het lichaam en bij meer stofwisselingsprocessen betrokken dan de andere aminozuren. Omdat het lichaam glutamine zelf kan aanmaken geldt het als niet-essentieel. Onder andere de cellen van het immuunsysteem zijn grote afnemers van glutamine. Intensieve training heeft een verlaging van de glutamineconcentraties in het bloed tot gevolg en fabrikanten van het supplement wijzen op de mogelijke onderdrukking van het immuunsysteem bij een tekort aan glutamine. Er is echter ook hier nog te weinig goed onderzoek om een enigszins stevige conclusie te trekken. Een combinatie die ook in sportsupplementenland als veelbelovend wordt gezien is HMB en koolhydraten. HMB (hydroxymethylbutyraat) is een bijproduct van de stofwisseling van het essentiële aminozuur leucine. HMB zou spiermassa opbouwen en lichaamsvet afbreken door remming van het stresshormoon cortisol. Koolhydraatconsumptie verlaagt eveneens het stresshormoon cortisol. Langdurige verhoging van cortisol heeft een zeer nadelig effect op onze weerstand. Waar koolhydraten hun waarde voor een verbeterd herstel en verhoging van het immuunsysteem na zware training hebben bewezen, is er geen onderzoek gedaan naar de relatie HMB-suppletie en verhoging van de weerstand bij mensen.

Tot slot

Van een enkel van de hierboven besproken supplementen bestaat enig bewijs dat ze sporters zouden kunnen helpen hun weerstand te verhogen. Daarbij komt, dat de aandacht voor supplementen telkens weer afleidt van waar de echt grote winst in spiermassa, lager lichaamsvetpercentage en verhoogde weerstand te behalen valt. Voor het hier besproken onderwerp, verhoging en/of onderhoud van de weerstand, ligt de ware winst in ruim rust, doordachte training, gezonde voeding en tijdige aanvulling van de koolhydraten. Voor het immuunsysteem zou het een zegen zijn als we ons daarop zouden richten.