EN  |  FR

Zo riskant zijn pre-workoutsupplementen

Alle ophef over pre-workoutsupplementen met stimulerende bestanddelen is overdreven, verzekeren sommige zelfbenoemde experts in Facebookgroepen en webfora voor fitnessfreaks en bodybuilders. “Als al die rampverhalen waar zijn, waar zijn dan de hartaanvallen?”, roepen ze. “Waar zijn de slachtoffers?”

Eigen Kracht heeft de afgelopen jaren geregeld bericht over de problemen rond pre-workoutformules. We maken ons zorgen over de aan amfetamine verwante stimulerende bestanddelen die we soms in die producten tegenkomen, en waar sommige bodybuilders expliciet naar op zoek zijn. 

Knijpend gevoel

Die bezorgdheid is niet theoretisch. In de medische literatuur verschijnen geregeld rapporten van artsen over kerngezonde, topfitte en jonge sporters die door pre-workoutsupplementen in de problemen kwamen. Zoals de 33-jarige Australische vrouw waarover Australische artsen een paar weken geleden schreven in Journal of Sports Sciences.

De vrouw was sinds een maand fanatiek aan het trainen in een gym. Ze gebruikte wheyshakes (waar natuurlijk helemaal niets mis mee is), en was die gaan combineren met een pre-workoutsupplement dat Alpha Lean-7 heette. Op de allereerste dag dat ze dat product gebruikte, voelde ze na een half uurtje cardio dat er iets mis was. Ze kreeg een knijpend gevoel in haar borst, raakte in ademnood en had het gevoel dat ze elk moment flauw kon vallen. Ze belde een alarmnummer, waarna een ambulance haar snel naar een ziekenhuis bracht. De vrouw had geluk. De artsen konden niet precies achterhalen wat er precies met haar aan de hand was, maar constateerden gelukkig wel dat de vrouw geen permanente schade had opgelopen. Ze was door het oog van een naald gekropen. De artsen hielden haar drie dagen in observatie, en stuurden haar daarna naar huis.

De vrouw had geen familieleden met een hart- of vaatziekte, en was kerngezond. Wel vertelde ze dat ze niet goed tegen cafeïne kon. En dat middel is in een hoeveelheid van enkele honderden milligrammen aanwezig in Alpha Lean-7. 

Amfetamines

Daarnaast bevat Alpha Lean-7 de designeramfetamine DMPEA. Volgens supplementenbedrijven is DMPEA een natuurlijk bestanddeel van de orchidee Eria jarensis, maar de hoeveelheid DMPEA in het plantje is zo verwaarloosbaar klein dat de DMPEA in sportsupplementen wel van synthetische origine moet zijn.

Amfetamines versterken de oppeppende werking van cafeïne. Dat betekent dat deze stoffen niet alleen vermoeidheid en honger verdrijven, vetcellen dwingen hun inhoud af te staan aan de bloedbaan, maar ook het hart sneller laten slaan, de bloedvaten samen laten knijpen en de bloeddruk verhogen. Die laatstgenoemde effecten hadden waarschijnlijk de 33-jarige vrouw in de Australische studie parten gespeeld.

Volgens sportwetenschappers van het Amerikaanse Mayoziekenhuis neemt 90 procent van de gebruikers van pre-workoutformules dit type supplementen omdat ze een energieboost geven. Daarvoor betalen de gebruikers wel een prijs – en dan hebben we het niet over euro’s of dollars, maar over hun gezondheid. Maar liefst 54 procent van de pre-workoutgebruikers heeft last van bijwerkingen als misselijkheid en een versnelde hartslag. Vooral vrouwen lijken daarvoor gevoelig te zijn. Het is niet precies bekend waarom dat zo is.

Soms gaan de bijwerkingen nog een stapje verder, en moeten gebruikers overgeven of vallen ze flauw. Een enkele keer scheuren ze tijdens hun chemisch opgevoerde workouts een aorta, een grote lichaamsslagader.

Goede versus gevaarlijke pre-workouts

De onderzoekers van Mayo ontdekten trouwens ook dat het ondoenlijk is om alle pre-workoutformules over dezelfde kam te scheren. Ze inventariseerden de samenstelling van de honderd meest verkochte formules in Amerikaanse webwinkels, en constateerden dat de gemiddelde pre-workoutformule 18 verschillende stoffen bevat. Eentje daarvan was steevast good, old cafeïne.

Daarnaast zitten er in veel pre-workoutformules aminozuren, creatine, mineralen, vitamines en onschuldige extracten. Dat zijn de producten met een samenstelling die bij normaal gebruik door gezonde sporters geen problemen zullen veroorzaken en misschien nog werken ook. Het zijn de pre-workoutformules met amfetamines, zoals Alpha Lean-7, die problemen veroorzaken.

Slachtoffers in Nederland

Die producten circuleren ook in Nederland, weten we sinds de Dexaprine-affaire in 2013.  Dexaprine was een bijzonder listig geformuleerd pre-workoutsupplement, die cafeïne, oxilofrine, synefrine, theofylline, isopropylnorsynefrine en yohimbine bevatte.

Onderzoekers van het RIVM telden in Nederland alleen al maar liefst 26 gevallen van gebruikers die na een dosis Dexaprine contact met arts zochten omdat ze een uur na inname van cocktail pijn in hun borst kregen, moesten overgeven, gingen beven, overmatige moesten zweten en voelden dat hun hartslag huizenhoog opliep. Er was zelfs een gebruiker die, na inname van nota bene slechts een halve tablet, een hartinfarct kreeg.

Nadat het laboratorium van RIVM de inhoud van Dexaprine analyseerde, stelden de onderzoekers vast dat Dexaprine geen voedingssupplement was. De belangrijkste actieve stoffen in het product waren immers synthetische farmacologische verbindingen die artsen al tientallen jaren niet meer wilden voorschrijven en die zeker niet in supplementen thuishoorden.

“Het is overduidelijk dat overheden er snel voor moeten zorgen dat bestanddelen van supplementen authentiek en veilig zijn, en dat hun bestanddelen duidelijk staan vermeld op het label”, schrijven de onderzoekers. Zover is het nog niet. En als jij sportsupplementen gebruikt, is het goed dat je dat beseft. Je hoeft niet alles te slikken.

Meer over de duistere kantjes van pre-workoutsupplementen lees je hier en hier en hier.

Dossiers: