Geen spieropbouw door AKG, wel langer leven?
Vanaf de jaren negentig hebben fitnessfanaten en bodybuilders zitten bekvechten over de vraag of het zin heeft om supplementen met AKG te slikken. Die discussie is nu wel voorbij. Het antwoord luidt ‘misschien een heel klein beetje’. Maar nu begint weer een andere discussie. Kun je langer leven als je AKG gebruikt?
AKG is een afkorting voor alfa-ketoglutaraat. Da’s een hele mond vol en dus gebruiken we de afkorting. Krachtsporters die supplementen gebruiken, kennen AKG als bestanddeel van formules als creatine-AKG, arginine-AKG of ornithine-AKG. Dat zijn verbindingen die je ook als mengsels kunt beschouwen.
Creatine, arginine en ornithine werken beter in combinatie met AKG, claimen de bedenkers van die producten. Of creatine-AKG, arginine-AKG en ornithine-AKG dat ook werkelijk doet dan reguliere creatine, arginine en ornithine? Dat weten we eerlijk gezegd niet. Het is nooit goed onderzocht en de ervaringen van supplementengebruikers maken ons ons ook niet veel wijzer. Op elk internetforum waar krachtsporters kennis met elkaar delen, vind je in het archief wel een paar draadjes met hoogoplopende discussies over de toegevoegde waarde van AKG.
Datzelfde AKG is sinds een paar jaar weer helemaal hip. Nadat studies suggereerden dat laboratoriumdieren en misschien ook mensen langer leven als ze AKG krijgen, hebben sjieke wetenschappelijke tijdschriften, bodybuildingbloggers, biohackers en longevity-goeroes honderden artikelen, blogs, vlogs en podcasts gemaakt over de mogelijke levensverlengende werking van AKG.
Dat is niet zo raar. Wetenschappers bestuderen honderden stoffen die mensen misschien langer kunnen laten leven, maar die stoffen komen voorlopig niet op de markt – als ze ooit op de markt zullen komen. AKG is al tientallen jaren vrij verkrijgbaar. Het is bij normaal gebruik veilig, vinden de inspectiediensten die de veiligheid van voedingsmiddelen en supplementen beoordelen. Vandaar de interesse.
Brandwondenslachtoffers
De supplementenindustrie pikte het idee om AKG in producten voor sporters te stoppen van de klinische voeding. Al lang voordat de eerste supplementen voor bodybuilders en fitnessfanaten met AKG op de markt verschenen, gaven artsen aan brandwondenslachtoffers via een infuus ornithine-AKG.
Brandwondenslachtoffers breken spierweefsel en andere eiwitstructuren af. Daarbij komt er gevaarlijk veel afgebroken eiwit en ammonia in het bloed terecht, maar toediening van ornithine-AKG kan daar de angel uithalen.
Ornithine helpt het lichaam om aminozuren af te voeren uit de bloedbaan, terwijl AKG in het lichaam een reactie aangaan met ammonia, waarin AKG en ammonia veranderen in glutaminezuur. Tegelijkertijd fungeert ornithine-AKG weer als een leverancier van glutamine, arginine en proline. Het immuunsysteem gebruikt die aminozuren om ziektekiemen te bestrijden en dode cellen op te ruimen. Tenslotte verhoogt ornithine-AKG in forse hoeveelheden de aanmaak van anabole hormonen als groeihormoon en insuline. Daardoor zou ornithine-AKG dus wel eens een spierversterkende werking kunnen hebben.
Spierversterkende werking?
Wat goed is voor brandwondenslachtoffers die op de IC vechten voor hun leven, is misschien ook goed voor topfitte sporters, bedachten supplementenbedrijven. En dus maakten ze producten met AKG die sporters aan meer spieren zouden moeten helpen.
Eerlijk is eerlijk, er zijn inderdaad aanwijzingen dat ook onder minder extreme omstandigheden dan je vindt op de intensive care-afdelingen van ziekenhuizen AKG spierafbraak afremt en spieropbouw stimuleert. Dankzij fundamenteel onderzoek, uitgevoerd met spiercellen in reageerbuizen, weten we inmiddels dat spiercellen sensoren hebben waarmee ze AKG kunnen ‘zien’. Die sensoren heten GPR91 en GPR99.
Labmuizen maken door prikkeling van die receptoren meer spiereiwitten aan. Het probleem is alleen dat daarvoor wel behoorlijk veel AKG nodig is. Als je de werkzame doses omrekent naar mensen, kom je uit op enkele tientallen grammen AKG per dag. Dat is beduidend meer dan gebruikers van bodybuildingsupplementen binnenkrijgen. Bij hen ligt de maximale inname ergens op 3-4 gram AKG per dag.
Sportwetenschappers hebben wel eens uitgezocht wat voor effect tamelijk flinke hoeveelheden AKG heeft op atleten. In een trial waarin krachtsporters gedurende 6 weken dagelijks 10 gram ornithine-AKG kregen, nam daardoor de spiermassa niet toe en nam de vetmassa niet af. Wel verhoogde het supplement het aantal kilo’s waarmee de proefpersonen nog net 1 rep konden bankdrukken.
In een andere trial, waarin proefpersonen gedurende 8 weken elke dag 12 gram arginine-AKG innamen, rapporteerden de onderzoekers vergelijkbare resultaten. Ze vonden geen verandering van de lichaamssamenstelling, wel een toename van de maximaalkracht.
In fikse doses doet AKG dus wel degelijk iets, maar het effect is bescheiden. Als de proefpersonen in plaats van AKG ordinaire creatine hadden genomen, hadden ze meer en betere resultaten geboekt.
Langer leven
Datzelfde AKG staat nu dus weer in de belangstelling. Niet omdat het spieren sterker en groter maakt, maar omdat het volgens moleculaire wetenschappers van het Amerikaanse Buck Institute for Research on Aging proefdieren langer laat leven. Stop je AKG in de voedingsbodem van wormpjes, dan leven de diertjes daardoor maar liefst 50 procent langer. Stop je AKG in het voer van muizen, dan leven de dieren daardoor 12 procent langer.
Het meest opvallende is dat AKG niet alleen de life span van de dieren vergroot, maar een nog veel sterker effect heeft op de health span. AKG zorgt er dus niet alleen voor dat dieren langer leven, maar ook dat dieren langer gezond en fit blijven. Waarschijnlijk ontwricht AKG de energieproductie van cellen, waardoor het supplement op celniveau het effect van een voedingspatroon met weinig calorieën imiteert.
Het problematische van die dierstudie is – alweer – de dosering. Als de labmuizen mensen waren geweest, hadden ze dagelijks 20 tot 30 gram calcium-AKG gekregen. (Calcium-AKG was de vorm van AKG die de onderzoekers gebruikten.) Of die hoeveelheid veilig is voor mensen? Dat weten we niet zeker, maar we gaan er eigenlijk vanuit dat Calcium-AKG in die hoeveelheden bij langdurig gebruik onveilig is.
De dierstudie van het Buck Institute for Research on Aging is trouwens betaald door een producent van supplementen met calcium-AKG. Die producent brengt calcium-AKG op de markt met de claim dat het je langer laat leven. Per dag adviseert de producent echter om niet meer dan 1 gram calcium-AKG in te nemen.
Die dosis is een fractie van de dosis die dieren nodig hebben om langer te leven, maar toch maakt hij volgens een onderzoek dat is verschenen in Aging mensen op moleculair niveau in 7 maanden 8 jaar jonger. Het is vooral door dat onderzoek dat AKG nu ineens zo populair is. En ook dat onderzoek was gesponsord. Niet door een producent van supplementen met AKG, maar door een fabrikant van tests. Die fabrikant werkt weer wel nauw samen met een producent van AKG-supplementen. AKG-gebruikers kunnen met de test bepalen hoeveel jonger ze zijn geworden.
Sceptisch
Het idee dat AKG kan helpen om mensen langer gezond te laten blijven, is helemaal niet zo onwaarschijnlijk. Er is heel veel onderzoek dat in die richting wijst. Als dat onderzoek klopt, dan zou dat het leven van ons allemaal niet alleen langer, maar ook een beetje mooier kunnen maken.
Bij al die studies komt steevast de vraag op of je de uitkomsten wel kunt vertrouwen. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor AKG, maar voor alle supplementen – voor sportsupplementen en supplementen die je gezonder zouden moeten maken. Heel vaak spelen er financiële belangen op de achtergrond mee, waarvan we inmiddels weten dat ze de betrouwbaarheid van wetenschappelijk onderzoek niet ten goede komen. In gesponsorde studies komen onderzoekers wel heel erg vaak tot positieve conclusies over het product van de sponsor.
Hopelijk vinden we ooit een oplossing voor dat probleem en verschijnen er alleen nog maar studies die je blind kunt vertrouwen. Zolang die oplossing er niet is, mogen supplementengebruikers best een beetje sceptisch zijn. Ze hoeven niet alles te geloven. En ze hoeven zeker niet alles te slikken.
De Supplementenwijzer App helpt je daarbij.