EN  |  FR

Cortisolblokkers

In hectische tijden vloeit het stresshormoon cortisol rijkelijk. Geen wonder dat wetenschappers en handige zakenlieden zoeken naar stressbusters om het hyperventilerende individu wat meer weerstand te geven. Over cortisolblokkers en echt effectieve methoden om deze katabole boeman onder controle te houden.

Cortisol kort

Het stresshormoon cortisol is een hormoon dat wordt afgegeven door de bijnieren, kleine klieren die tegen de nieren aanliggen. Belangrijke functies zijn: de regulatie van de bloeddruk en cardiovasculair functioneren, maar cortisol speelt ook een rol bij de stofwisseling van koolhydraten, eiwitten en vetten. Bij verhoogde afgifte van cortisol vindt er meer afbraak plaats van spiereiwitten en vetten om voor extra energie te zorgen. Het is dus een zogenaamd ‘katabool hormoon’. De productie van cortisol stijgt in alle gevallen waarin het lichaam bedreigd wordt, zoals overtraining, ziekte, verwonding, operaties, extreme temperaturen, acute stress (ontslag, overval, scheiding e.d.), langdurige onmachtgevoelens of depressie. Normaal gesproken heeft het lichaam een terugkoppelingssysteem om die verhoogde cortisolproductie weer te normaliseren, maar bij langdurige stress raakt dit systeem ontregeld (zie verder Kijk uit voor cortisol). Tot slot: mensen zijn bijzonder inventief in het over het hoofd zien van sluipende signalen van stress, zoals vage vermoeidheidsverschijnselen, prikkelbaarheid, je niet kunnen concentreren en verhoogde emotionaliteit, allemaal goede graadmeters voor hoge cortisolspiegels.

Cortisolblokkers

Cortisolblokkers zouden de ongunstige, weefselafbrekende effecten van cortisol moeten tegengaan of afremmen. In diverse studies naar spierversterkende middelen als anabolica en groeihormoon wordt de conclusie getrokken dat ze het effect van cortisol verminderen. Daar kan de handige supplementenfabrikant voor zijn productontwikkeling natuurlijk niet zoveel mee, vandaar dat er vaker op voedingsgebied gezocht wordt naar natuurlijke cortisolblokkers. Knoflook is een gouwe ouwe in deze. Sinds jaar en dag aangeprezen als wondermiddel tegen van alles en nog wat. In een Japans onderzoek van farmaconcern Riken, bleken ratten die een dosis knoflookpoeder door hun voer kregen minder katabool cortisol en meer anabool testosteron te produceren, waardoor ze meer eiwit vasthielden. Een andere bekende ‘cortisolblokker’ voor krachtsporters waarvan de werking niet is bewezen, is het aminozuur glutamine (zie Glutamine).

In bodybuilding en fitnesskringen zijn op dit moment lecithine-achtige stoffen ‘in’ als cortisolblokker, met name fosfatidylserine, onder andere onder productnamen als ‘Cort-Block’. Door het verlagen van de cortisolproductie zou er meer spiermassa worden opgebouwd, het herstel verbeteren en tevens de mentale weerbaarheid vergroot. De ‘ratio’ voor gebruik loopt als volgt: wie spiermassa wil opbouwen moet progressief belasten, dat wil zeggen steeds zwaarder en intensiever trainen. Na een jaar of twee training wordt dat moeilijk, en gaat intensieve training gepaard met verhoogde cortisolproductie, waardoor opbouwen bijna onmogelijk wordt. Op zijn best een halve waarheid, want er zijn tal van manieren om door het manipuleren van de voeding en trainingsbelasting (zie bijvoorbeeld Hoeveel spiermassa kun je ontwikkelen? en Natural bodybuilding) de spiermassa gestaag te vergroten.

Echt effectieve cortisolblokkers zijn er (nog) niet. Een paar jaar geleden waren onderzoekers van Ligand Pharmaceuticals in San Diego bezig met een cortisolblokker, maar daar is sindsdien weinig meer van gehoord en er is nog niets op de markt gebracht.

Cortisol onder controle

Het zal duidelijk zijn, als er spiereiwitten worden afgebroken is dat voor de hardtrainende natural natuurlijk geen goede zaak. Maatregelen voor de verlaging van cortisol zijn: (tijdelijk) terugbrengen van de trainingsbelasting, snelle koolhydraten tijdens en/of na de training, verminderde consumptie van koffie en het laten liggen van supplementen als guarana, cafeïne, Siberische ginseng en al helemaal Ma Huang, efedrine en andere opjagende stoffen die in het ‘party circuit’ populair zijn. Als er dan toch ‘ontspannen’ moet worden, zijn middagdutjes, vissen, een lange boswandeling en diverse vormen van massage en meditatie betere alternatieven. Een ‘prettig gesprek’ met familie en vrienden wil ook nog wel eens helpen.

Dossier: