Rust voor je brein: zonder herstel geen groei
Soms is het nodig om hardop te zeggen wat iedereen onbewust al heel lang ervaart: we hebben het veel te druk met van alles en nog wat. Een voortdurende stroom aan prikkels maakt dat er onvoldoende rust gepakt wordt. En iedere zichzelf respecterende fitnesser weet wat dat betekent: daar gaat mijn zuurverdiende spiermassa! Om te voorkomen dat zowel de fast als de slow twitch spiervezels via het afvoerputje verdwijnen, komen we in dit webbericht met een duidelijke diagnose en een recept voor herstel. Niet mee wachten tot je deload-fase.
Wie geregeld een kwaliteitskrant leest of willekeurig hier en daar wat nieuws snackt in gratis media, of gewoon televisie kijkt, kan het niet zijn ontgaan dat de ‘hypernerveuze samenleving’, met haar prestatiedruk, altijd sneller en almaar meer, en ernstig oplopend ziekteverzuim, aardig uit de klauw is gelopen. Dat moet dus anders, vindt de RVS. Nu is die klacht van jachtige maatschappij en druk, druk, druk, geen onbekende ontwikkeling. Een slordige dertig jaar geleden, maakte een minister zich al druk om al die hectiek in de samenleving en sprak van ‘onthaasten’. Het kon allemaal wel een tandje minder met al dat gehaast. Stress, burnout, magnetronmaaltijden, verre vakanties waar je eigenlijk een maand van moest herstellen, maar de tijd niet voor had. Een jaar of tien geleden kreeg het begrip ‘mindfulness’ bredere bekendheid, en begon ook de overheid deze vorm van positieve psychologie te promoten. Allemaal initiatieven die nog net van voor het ‘influencerstijdperk’ zijn, met alle hectiek en een schermtijd die een steeds groter deel van het echte leven opslokt. Hoogste tijd dus voor een beetje rust aan de kop.
Rust voor je brein
‘Rust voor je brein’ van auteur Luc Swinnen (arts, epidemioloog) is een internationaal erkende expert op het vlak van stress en burnout. Hij weet op heldere manier wetenschappelijke inzichten te vertalen naar een breed publiek. Hieronder een korte samenvatting: Swinnen legt uit dat je hersenen niet één paar knoppen hebben die je naar believen uit of aan kan zetten. Ook het oudere idee dat er drie hersendelen zijn (reptielen, zoogdieren, mensen) die in bepaalde situaties de overhand hebben, is achterhaald. Je hersenen zijn meer als verschillende netwerken, waarvan de belangrijkste zijn:
- Het onlinenetwerk (aandachtsnetwerk): dit is actief als je gefocust bent op taken, zoals werk of -email.
- Het offline- of rustnetwerk: dit is actief wanneer je mijmert, dagdroomt of tot rust komt.
- Een ‘schakelnetwerk’: dit helpt je om te wisselen tussen de online- en offline-modus.
Volgens Swinnen staat ons brein vandaag de dag altijd ‘aan’: we worden overspoeld met prikkels (mobieltje, werk, schermen) en dat maakt dat het off-line brein weinig aan de beurt komt. Die constante activiteit is niet zonder risico: het kan creativiteit onderdrukken, stress verhogen en zelfs bijdragen tot een burn-out.
Het offline-brein is niet nutteloos, integendeel, juist in die zogenaamde ‘niets-doen’ stand creëer je ruimte voor brainwaves, nieuwe ideeën en creatieve inzichten. Voor je relatie is het ook een stuk beter, want meer empathie, beter begrip van interne gedachten en gevoelens, meer begrip voor de ander. Rust verhoogt de veerkracht: meer offline-tijd betekent meer incasseringsvermogen bij stressvolle situaties.
Een aantal strategieën om je brein rust te gunnen
Swinnen beschrijft verschillende wetenschappelijk onderbouwde methodes om je off-line brein te activeren: wandelen, lummelen, mediteren, ademhalingsoefeningen doen, powernaps pakken, aangenaam leesvoer, en als sport is misschien lekker aan de waterkant een hengeltje uitgooien een goed idee. Buiten zijn en groen om je heen hebben is heel belangrijk. Stilte is ook weldadig voor je brein. Het sprokkelen van kleine ‘positieve momenten’, zoals een praatje maken met buren, iets moois zien in de natuur, iets kleins doen waar je een goed gevoel over krijgt. Door je off-line brein te trainen (misschien betere uitdrukking is het ‘brein te voeden’) sta je sterker in het leven, met meer weerstand.
Off-line gaat dus helemaal om herstel. Zonder herstel geen spiergroei, stelden we aan het begin terecht. Hoe deden die old skool bodybuilders het in de gouden jaren 80 van de vorige eeuw? Dat draaide toch voornamelijk om trainen, eten, slapen. Een bodybuilder moest lui zijn, geen energie verspillen want dat kost maar spiermassa. Later kregen ze wel door dat een beetje cardio misschien ook wel nuttig was. Rust voor je brein, is de boodschap hier, doet zelfs meer dan alleen er voor zorgen dat chronische cortisolproductie niet aan je spieren knaagt, het maakt je een bodybuilder/fitnesser die meer ontspannen in het leven staat. Kortom, lezen dat boek, dat rijker is dan in de samenvatting hier gegeven. Het boek is hier te koop.
Hoe spiermassa via het afvoerputje kan verdwijnen zie je hier.
Hoe werk onder je huid kan kruipen zie je hier.