Dopinggebruik onder begeleiding van een arts de oplossing?

Door Remco Tevreden en Rens van Kleij

Beste NeCeDo,

Ik train nu 9 maanden en heb het gevoel dat ik aan mijn natuurlijke top zit. Ik merk dat er weinig vooruitgang meer zit in mijn training aangezien ik geen zwaardere gewichten kan pakken. Op de sportschool waar ik train, zie en hoor ik veel over steroïden. Ik praat ook wel met jongens die gebruiken, en zij adviseren mij om ook te beginnen zodat ik eens een keer een wedstrijd kan draaien. Maar als ik dan vraag wat en hoe ik precies moet gebruiken, hebben ze daar nooit precies antwoord op. Zeker over de werking weten ze niet meer te vertellen dat anabolen de eiwitten in de spieren stimuleren. En blijkbaar weet je ook nooit of je een echt middel hebt, of een nagemaakte. Nou heb ik meer info op het internet gevonden en blijkt dat er nogal wat bijwerkingen zijn. Ondanks dat wil ik het toch een keertje proberen.
Het lijkt het me het veiligst om onder doktersbegeleiding te kuren. Want aan de ene kant kan ik dan steroïden via de apotheek krijgen en aan de andere kant kan de dokter mijn bloed testen, zodat ik niet te veel last krijg van de bijwerkingen. Wat vinden jullie hiervan? Alleen op deze manier wil ik steroïden proberen.

Groeten!

Op de eerste plaats dienen we je te vertellen dat op dit moment in Nederland geen enkele (gecertificeerde) arts dopinggebruik zal begeleiden.'De arts die benaderd wordt door een gezonde sporter met het verzoek dopinggeduide middelen voor te schrijven, dient op dit verzoek afwijzend te reageren'. Dit is een van de richtlijnen (zie richtlijnen helemaal onderaan) die de artsen in Nederland dienen te volgen. Artsen mogen in Nederland dus zonder een medische indicatie géén dopinggeduide middelen voorschrijven aan sporters. Onderzoek (Huisarts & Doping, 1998) heeft trouwens uitgewezen dat artsen nauwelijks kennis over doping hebben. Ruim 85% van de huisartsen was niet of nauwelijks op de hoogte van de dopinglijst van het IOC. Van de ondervraagde huisartsen gaf verder meer dan 90% aan weinig kennis te bezitten over middelen, doseringen en combinaties.

Zo nu en dan komt die discussie over dopinggebruik weer op waarbij ook onderstaande argumenten worden aangehaald voor begeleiding van een arts:
1. Sporters experimenteren op eigen houtje met dopinggeduide middelen, gebruiken abnormaal hoge doseringen en combinaties waardoor de daarmee gepaard gaande risico's voor de gezondheid gevaarlijke vormen aannemen.
2. De diverse illegale middelen verkregen op de zwarte markt worden in grote getale vervalst, waardoor gebruikers nog meer kans op schadelijke bijwerkingen hebben.
Zo nu en dan hoor je geluiden dat het mogelijk zou moeten zijn om onder begeleiding van een arts doping te gebruiken. Men redeneert dan dat daarmee de twee hierboven beschreven kenmerken van dopinggebruik beperkt worden en zo dus het dopingprobleem aangepakt wordt.
"Als je op recept aan dopinggeduide middelen kan komen, dan worden de illegale middelen vanzelf niet meer gekocht en is dat probleem opgelost… De arts kan zelf ook kuren voorschrijven waardoor sporters niet meer hoeven te experimenteren en zo dus de risico's voor de gezondheid beheerst kunnen worden…"

Dopinggebruik onder medische begeleiding lijkt op het eerste gezicht 'de oplossing'. Het is echter de vraag of het 'dopingprobleem' zo eenvoudig opgelost kan worden. We staan in deze uitgave langer stil bij een aantal aspecten waaruit zal blijken dat dopinggebruik onder doktersbegeleiding niet 1-2-3 te regelen is. Voor alle duidelijkheid bedoelen we hier het voorschrijven en toedienen van doping door een arts.

Therapeutische doseringen hebben nauwelijks effecten

Stel je eens voor…Je hebt een trainingsperiode van 9 (zware) maanden achter de rug en je hoort om je heen dat het er nu toch eens van moet komen. Je zit aan je (trainings)plafond en als je nog meer wilt bereiken dan heb je geen andere keus dan (toch) maar aan de doping te gaan. Maar denk nou niet dat de arts het kuurschema en de middelen van de dealer gaat injecteren! De arts zal zich houden aan de dosering die op de bijsluiter staat (therapeutische dosis), simpelweg omdat er wetenschappelijke onderzoeken met deze doseringen gedaan zijn. Het is ongeoorloofd hogere doseringen te gaan toedienen, zeker in combinatie met andere middelen. De effecten zijn namelijk niet te voorspellen! Voor een zwaardere kuur hoef je dus nooit bij een arts aan te kloppen. Er zullen weinig sporters zijn die zich vandaag de dag nog houden aan de maximale therapeutische dosering van bijvoorbeeld 200 mg Deca-durabolin®. Zeker niet als de wens bestaat om het wedstrijdpodium een keer te beklimmen.

Illegale handel

Mocht het vervolgens mogelijk zijn om onder begeleiding van een arts doping te gebruiken, dan ben je in ieder geval van de illegale middelen af; althans zo veronderstelt men. De arts zal echter slechts middelen voorschrijven die in Nederland als geneesmiddel staan geregistreerd. Dus gooi de middelen zoals Dianabol®, Anavar®, Finaject®, Parabolan® en Spiropent® (clenbuterol) maar alvast weg, aangezien deze niet meer (legaal) geproduceerd worden. Voor het sterkere spul kan je alleen maar terecht bij de dealer op de hoek, en daarvan weten we dat het overgrote deel van de middelen niet betrouwbaar zijn.

Plastische chirurgie versus dopinggebruik onder begeleiding

Begeleiding bij dopinggebruik voor een gespierder lijf wordt soms vergeleken met een borstvergroting of een neuscorrectie. "De patiënt met een vraag moet nou eenmaal geholpen worden!". Deze vergelijking is echter niet geheel correct. Natuurlijk hebben we het in beide gevallen over een aanpassing van het uiterlijk, maar het verschil in het lange termijneffect en de alternatieven geven toch wel aan dat we niet alles op één hoop moeten gooien.

Het grootste verschil is natuurlijk dat er geen alternatieven zijn voor een hazelip of brandwonden. Daarnaast is een operatie voor dergelijke situaties blijvend, een éénmalige investering die het leven gemakkelijker maakt. Bij deze uiterlijke 'handicappen' kan redelijk goed besloten worden om tot een ingreep over te gaan. Je kunt je voorstellen dat een arts veel moeilijker kan bepalen of iemand op onnatuurlijke manier tijdelijk meer spieren moet krijgen, oftewel doping moet gaan gebruiken.

Voor grotere spieren zijn er wel degelijk alternatieven voor doping, behalve als je een lijf als dat van Markus Ruhl wilt hebben. Richt je eens goed op voeding en training en je zult zien dat dopinggebruik (met of zonder arts) niet de enige manier is om meer spieren te krijgen. In elk fitnesscentrum zie je wel mensen die oefeningen slecht uitvoeren, de avond daarvoor flink aan de alcohol hebben gezeten en geen geduld hebben om de spieren kans te geven om te groeien. Moeten zij nou echt gaan kuren voor wat progressie? Verder zijn de effecten van anabole steroïden slechts tijdelijk. Na de kuur zullen de spieren geleidelijk weer afnemen, waardoor je uiteindelijk weer hetzelfde lichaam als voorheen zult krijgen. Vergelijk de vroegere helden Dorian Yates of een Lee Haney maar eens met nu. Kortom, laten we voordat we naar de kuurschema's grijpen eerst eens kijken naar de basis. Zijn aan alle voorwaarden voldaan?

Doping mag geen vast onderdeel worden van de krachtsport

Sport, of dat nou schaken, voetbal of fitness is, is op de eerste plaats een leuk tijdverdrijf waar je een lekker gevoel aan overhoudt. Niemand zal aan een sport beginnen omdat er een negatief beeld van bestaat, of omdat er slachtoffers bij vallen. Het dopinggebruik, of nog sterker, het begeleiden van dopinggebruik zal een dermate zware stempel op het imago van de krachtsport drukken, dat het aantal sporters terug zal lopen. Want wie wil er deelnemen aan een 'patiëntensport', waarbij je al na een korte trainingsperiode in de wachtkamer van de arts zit? We zijn toch niet ziek? Liefhebbers van de sport brengen hun tijd liever tussen het ijzer door en promoten de sport natuurlijk liever met positieve berichten. Laat de gebruikers hun eigen lichaam maar kapot maken en niet de gehele sport! Er zijn genoeg sporters die bloed, zweet en tranen ervoor over hebben en de sport met plezier blijven uitoefenen.

Lichamelijk onderzoek

Middels gezondheidscontroles lijkt het aantrekkelijk om de bijwerkingen inzichtelijk te maken, die je in eerste instantie niet direct zult zien. Denk hierbij dus aan de veranderingen in leverwaarden, cholesterol en testosteronproductie. De arts schrijft hierbij dus géén middelen en kuurschema's voor en zet ook géén injecties. Realiseer je als dopinggebruiker wel dat je toch met 'de billen bloot' gaat. De resultaten zullen er niet om liegen, en de bijwerkingen waarover je zoveel kunt lezen, zullen confronterend zijn. De resultaten van dit soort gezondheidscontroles zullen dus eerder reden zijn om met het dopinggebruik te stoppen. Op dit moment zijn er zowel voorstanders als tegenstanders van dit soort controles.

Zoals je ziet roept het onderwerp veel vragen op waar niet altijd direct antwoorden voor zijn.
Als iemand zijn of haar uiterlijk zo lelijk vindt dat er niet mee te leven valt (Adonis Complex), dan is op de eerste plaats een gesprek met een (huis)arts of een instructeur op zijn plaats. In het merendeel van de gevallen zal blijken dat het lichaamsideaal dat nagestreefd wordt niet tot de realiteit behoort en dat een goed trainingsprogramma al snel vruchten kan afwerpen. Gebruik van doping is slechts een tijdelijke oplossing, aangezien de dikker wordende spieren na verloop van tijd toch weer zullen afnemen.

Richtlijn 6*

Hormonale suppletie is alleen toelaatbaar als er ten opzichte van een normale uitgangssituatie sprake is van een abnormale daling van de hormoonspiegel die volgens de huidige inzichten van de medische wetenschap gekoppeld is aan een verhoogd risico op verstoring van de gezondheid van de sporter.

Richtlijn 9*

De arts die benaderd wordt door een gezonde sporter met het verzoek dopinggeduide middelen voor te schrijven, dient op dit verzoek afwijzend te reageren.

Richtlijn 11*

Indien een arts bij de begeleiding van sporters geconfronteerd wordt met het gebruik van dopinggeduide middelen die de sporters(s), zonder dat er sprake is van een medische indicatie, gebruikt (gebruiken) in het kader van het streven naar prestatieverbetering, heeft de arts de plicht de desbetreffende sporter(s) het gebruik van deze middelen te ontraden.

* Vereniging voor Sportgeneeskunde. Richtlijnen voor artsen omtrent het sportmedisch handelen; 1995
Koninklijke Maatschappij tot bevordering van de Geneeskunst (KNMG). Gedragsregels voor artsen, 1996.