EN  |  FR

Het beste voornemen voor 2009: we gaan NIET op dieet!

Op de drempel van 2009 is het weer tijd voor goede voornemens. Niet verwonderlijk scoort ‘afvallen’ ook dit jaar hoog, want kilo’s hebben we nog steeds in overvloed. Trek dus de Sonja Bakkerboeken maar weer uit de kast en schrijf je – voor het zoveelste jaar op rij –in bij het fitnesscentrum. Of doe je het dit jaar anders en houd je je verre van de sisyfusarbeid die diëten heet? Zodat je je bij de volgende jaarwisseling eens iets anders – en leukers – kunt voornemen…

‘Sonjabakkeraars’ bakken er niets van

Uit een recent onderzoek van de Universiteit van Wageningen blijkt dat de ‘Sonja Bakker-methode’ niet de beste manier is om je lichaam te stroomlijnen. De Wageningse voedingswetenschappers vergeleken gedurende veertig weken de effecten van drie dieetconcepten bij een kleine groep vrouwen met licht tot fors overgewicht. De geringste gewichtsafname – net iets meer dan vier procent – werd gemeten bij de groep ‘sonjabakkeraars’ en bij een controlegroep, die alleen een voorlichtingsbrochure van het Voedingscentrum kreeg. Opvallend was bovendien dat de ‘sonjabakkeraars’ hun beste resultaat bereikten rond de dertig weken na het begin van het dieet, waarna hun lichaamsgewicht weer opliep. Een tweede groep, die eenmaal per maand een diëtist bezocht, viel gemiddeld met bijna zeven procent af. De deelneemsters die een intensief programma volgden, vielen het meest af: circa 12 procent.

In het Wageningse persbericht wordt het niet vermeld, maar het gaat hier om het programma van de afslankketen Ladyline, waarin niet alleen aandacht is voor voeding, maar óók voor beweging. In de boeken van Bakker, in de brochure van het Voedingscentrum en aan tafel bij de diëtist wordt hieraan nauwelijks aandacht besteed.

Het succes van Ladyline

Wat verklaart het succes van Ladyline? Dat is lastiger te bepalen dan je in eerste instantie misschien zou denken.
• Komt het doordat lichaamsbeweging een onlosmakelijk onderdeel is van het programma? De dames bij Ladyline doen in de afvalfase oefeningen met gewichtjes van hooguit anderhalve kilo (krachttraining kun je dat niet noemen), die hoofdzakelijk gericht zijn op plaatselijke vetverbranding. Wetenschappelijk zeer discutabel, maar, aldus een woordvoerder van Ladyline: “Ik zie het zelf gebeuren!”
• Of zijn Ladyline’s glazen cabines waarin de dames bij een temperatuur van soms wel 38 graden trainen, de basis van het succes? Dat de dames hierin gaan zweten – en ze meer energie gebruiken om hun lichaam te koelen – zal je niet verbazen.
• Of is Ladyline’s goede resultaat te danken aan het gebruik van vernuftige technische hulpmiddelen, zoals ruststofwisselingsmeters en PAM’s (om het dagelijkse energiegebruik te bepalen)?
• Misschien is het goede resultaat wel toe te schrijven aan het feit dat de dames niet ‘op dieet’ hoeven. Ze moeten hun voeding, net als bij de andere drie onderzochte varianten, wel aanpassen, maar de Ladyline-voeding is niet zo energiebeperkt als Sonja’s adviesvoeding bijvoorbeeld. Bovendien leer je bij Ladyline hoe je gezonde keuzes kunt maken; iets wat Sonja Bakker je liever niet leert, maar je telkens in nieuwe boeken, haar tijdschrift en vanaf 2009 ook op televisie voorkauwt. (Dat overigens niet alle voedingsadviezen van Bakker gezond zijn, kun je hier lezen.)
• Of kunnen we het resultaat verklaren door Ladyline’s intensieve begeleiding (twee keer per week zie je je eigen persoonlijke coach), die bij de andere onderzochte methodes (vrijwel) ontbreekt?

Begeleiding en beweging essentieel

De Wageningse onderzoekers gooien het op de intensiteit van de begeleiding én het feit dat er aandacht aan lichaamsbeweging wordt besteed. Het ligt voor de hand, maar als op zichzelf staande ‘wetenschappelijke conclusie’ is het boterzacht. Gelukkig zijn er meer onderzoeken die deze conclusie staven.
Een van de grootste studies is die van Traci Mann uit 2007. Zij legde 31 langetermijnstudies naast elkaar en constateerde dat het slechts tien procent van de duizenden onderzochte afvallers lukte om hun met diëten bereikte gewicht ook op langere termijn te handhaven. Ze stelde vast dat je een grotere kans hebt om je gewicht te handhaven, naarmate je meer aan lichaamsbeweging doet. Tot die conclusie komen ook twee Braziliaanse onderzoekers: het combineren van voedingsaanpassingen en beweging leidt tot twintig procent meer gewichtsverlies dan wanneer voor een van beide wordt gekozen.
Uit een ander Amerikaans onderzoek blijkt dat gedragsmatige interventies (gericht op aanpassing van de levensstijl) ook op langere termijn (na 2 jaar) nog positieve resultaten laten zien. De positieve bijdrage van de gedragsmatige component wordt bevestigd door een analyse van het RIVM van 73 begeleidingstrajecten gericht op voeding en beweging. Het RIVM concludeert dat trajecten waarin deelnemers behalve een energiebeperkte voeding ook gedragstherapie wordt aangeboden, het meest effectief lijken.

Sonja is passé

Zit je nogal ruim in het vet, dan is gewicht – of beter nog: vetmassa – verliezen een nobel streven. Houd je echter verre van de sisyfusarbeid die diëten heet. Sonja is passé! Stel reële doelen (vijf tot tien procent afvallen in één jaar), zoek goede begeleiding (van bijvoorbeeld een personal trainer, diëtist en/of gedragstherapeut), ga verantwoord eten, meer bewegen (bij voorkeur ook krachttraining) en – vooral – genieten van je gezonde gedrag en je fitte lijf.

Dossier: