Goed gedaan, jochie!
Om de burger te stimuleren gezond te leven, spaart de overheid kosten noch moeite om er voor te zorgen dat je nadenkt over je levensstijl. Van Postbus 51 spotjes op tv tot van deur tot deur folderen. Maar werkt het ook? Volgens de Groningse psychologe Suzanne Pietersma wel. Tenminste, bij een aantal mensen.
De meest recente grote campagne die de overheid hield om je gezond te houden was de campagne Zo Houden We Grip Op Griep. Ook de campagnes om je in beweging te krijgen zijn talrijk. En dan zijn er nog de berichten van het Voedingscentrum over verantwoord eten, en ga zo maar door. Zeggen dat je niet wist dat gezonder eten en meer bewegen goed voor je is, is dus bijna onmogelijk. Maar luistert men naar deze boodschappen?
De positivo’s
Begin deze maand promoveerde psychologe Suzanne Pietersma aan de Rijks Universiteit Groningen op het proefschrift ‘Persuasive Health Communication: A Self-Perspective.’ Uit haar onderzoek blijkt dat mensen die gezondheid het allerbelangrijkste in hun leven vinden de gezondheidsboodschap zonder meer accepteren. Mensen die gezondheid wel belangrijk vinden, maar niet het allerbelangrijkste, zijn daarentegen sterk geneigd om een gezondheidsboodschap actief te negeren en dus niet te accepteren. Mensen willen zich namelijk goed voelen over zichzelf. Als dat niet het geval is en ze zich bijvoorbeeld schuldig voelen over hun ongezonde eetgedrag, dan luisteren ze niet naar een boodschap die hen daarop aanspreekt, ontdekte Pietersma. Sterker nog, die mensen zijn geneigd om de boodschap onderuit te halen. Ze bedenken argumenten waarom de boodschap niet voor hen geldt.
Zelfbeeld verbeteren
Een manier om die mensen toch te laten luisteren is
zelfbevestiging. De kern van zelfbevestiging is mensen kort voor
de boodschap te laten denken aan iets dat ze juist wel goed doen.
Een opkikker voor je zelfbeeld dus. Paradoxaal genoeg moet die
zelfbevesting volgens Pietersma juist niet op het vlak van
gezondheid liggen. Als je bijvoorbeeld eerst te horen krijgt dat
je een kei bent op je werk en vervolgens te horen krijgt dat
roken slecht voor je, ben je klaarblijkelijk eerder geneigd het
met die laatste boodschap eens te zijn. In laboratoriumsituaties
blijkt dat te werken, maar in de praktijk passen campagnevoerders
dat zelden toe.
Ook de wijze waarop een gezondheidsboodschap wordt gebracht is
van belang, meent Pietersma. Het geheven vingertje is daarbij uit
den boze en inspelen op schuldgevoelens of emoties werkt al
helemaal niet. Campagnes met relevante informatie voor de beoogde
doelgroep maken de meeste kans de gewenste gedragsverandering te
realiseren. Aangezien Eigen Kracht voortdurend wijst op de eigen
mogelijkheden van sporters, zitten we vermoedelijk aardig op de
lijn van ‘doktor’ Pietersma. Goed gedaan, jochie!